Czarny bez – kiedy warto stosować? Czyli naturalne wsparcie w okresie jesienno-zimowym!

Joanna Koczorowska [o autorze]

Późna jesień oraz początek zimy to szczególnie trudny czas dla naszej odporności. Kapryśna pogoda, niedostatek słońca, mniejsza dostępność świeżych warzyw i owoców oraz ogólne osłabienie – to prosta droga do infekcji. Z tego względu warto sięgnąć po naturalne metody wspierania odporności – na przykład preparaty z owoców czarnego bzu.


Czarny bez to roślina z pogranicza magii i medycyny. Nasi przodkowie już od wieków cenili właściwości lecznicze czarnego bzu. Przypisywano mu również znaczenie magiczne, wierząc, że krzew ten jest siedliskiem bogów, czarodziejek, elfów, ale i czarta. Czarny bez (Sambucus nigra) zaliczany jest do grupy tzw. naturalnych antybiotyków, a badania naukowe potwierdzają jego skuteczność.

Czarny bez, inaczej nazywany bzem lekarskim lub aptecznym, jest krzewem powszechnie występującym w Polsce. Jest doceniany nie tylko ze względu na swoje walory ozdobne i piękny zapach, ale także z uwagi na wartości zdrowotne.

Czarny bez lub inaczej dziki bez jest dużym krzewem osiągającym dość spore rozmiary, powszechnie występującym w całej Europie, również w Polsce. Wiosną kwitnie na biało, a pojawiające się pod koniec lata owoce, są ciemnogranatowe, niemalże czarne i drobne, stąd właśnie wzięła się nazwa „czarny”. Owoce czarnego bzu zawierają między innymi pektyny, garbniki, glikozydy antocyjanowe, kwasy owocowe, a także duże ilości witaminy C i prowitaminy A. Można w nich znaleźć też sole mineralne, takie jak glin, żelazo, potas, sód i wapń. Kwiaty czarnego bzu zawierają duże ilości flawonoidów, kwasów fenelowych i organicznych, a ponadto garbniki, olejek, śluzy, triterpeny, sterole i sole mineralne. Naturalne przeciwutleniacze zawarte w owocach i kwiatach czarnego bzu odgrywają niebagatelną rolę w profilaktyce i leczeniu wielu chorób.

Czarny bez to skarbnica zdrowia - naturalna bomba witaminowa, dlatego warto włączyć go na stałe do codziennej diety, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Stosowany profilaktycznie jest jedną z najbardziej skutecznych i naturalnych metod wspierania odporności. Kwiaty i owoce dzikiego bzu czarnego są powszechnie wykorzystywane w profilaktyce i leczeniu objawów grypy i przeziębienia. Badania naukowe potwierdziły, że wykazują one aktywność przeciwwirusową m.in. wobec wirusa grypy, a ponadto działają przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie, immunomodulująco, napotnie i wykrztuśnie. Napar z kwiatów lub sok z owoców wzmacnia błony śluzowe dróg oddechowych i uszczelnia naczynka krwionośne, co ogranicza rozprzestrzenianie się chorobotwórczych drobnoustrojów. Łagodne działanie przeciwbólowe pomaga uporać się np. z bólem głowy i gardła często towarzyszącym przeziębieniu. Czarny bez najczęściej stosowany jest przy przeziębieniach, w formie naparu z kwiatów, soku dolewanego do ciepłej wody lub herbaty bądź tabletek o złożonym składzie, ponieważ pomaga organizmowi zwalczać infekcję, a także wzmacnia jego odporność.

Zarówno w kwiatach, jak i w owocach występują związki mające korzystny wpływ na układ trawienny i moczowy. Przede wszystkim działają lekko przeczyszczająco i regulują trawienie, łagodzą wzdęcia i zgagę. Dodatkowo zaś mają działanie moczopędne. Dlatego przy skłonnościach do zaparć czy innych zaburzeń trawienia, a także problemach z nerkami i obrzękach warto regularnie popijać napar z kwiatów lub owoców. Suszone kwiaty wykorzystuje się do przygotowania różnych naparów, które mają działanie ściągające, przeciwzapalne, a nawet odkażające. Wyciąg z dzikiego bzu polecany jest do płukania chorego gardła lub do robienia okładów na oczy przy podrażnionych spojówkach. Ponadto, wspomaga leczenie takich chorób, jak: astma, gruźlica, szkarlatyna, różyczka.

Uwaga! Należy pamiętać, że we wszystkich częściach świeżego czarnego bzu występują glikozydy cyjanogenne, a konkretnie sambunigryna i sambucyna. Związki te dla ludzi w większych ilościach są trujące. Dotyczy to jednak jedynie surowych owoców, a wykorzystuje się napary z kwiatów lub owoce, ale po przetworzeniu i poddaniu obróbce termicznej. To daje pewność, że surowiec z bzu czarnego jest pozbawiony szkodliwych substancji.