Wpływ słońca na skórę - jak się chronić?

Katarzyna Garbalińska [o autorze]

Słońce w niewielkich dawkach ma zbawienny wpływ na nasz organizm, przede wszystkim syntetyzuje witaminę D, która chroni nas przed krzywicą czy osteoporozą. Stymuluje wydzielanie melanin w skórze, a także działa antydepresyjnie i relaksująco. Należy jednak pamiętać, że każda nawet najmniejsza styczność ze słońcem może powodować uszkodzenia skóry. Dlatego też, ochrona przed promieniowaniem słonecznym powinna być nieodzownym elementem codziennej pielęgnacji skóry o każdej porze roku, także jesienią i zimą. O filtrach, najczęściej myślimy tylko w okresie lata i wakacji, a powinniśmy je stosować każdego dnia. Kosmetyk zawierający SPF znacząco spowolni proces starzenia się skóry, a przede wszystkim obniży ryzyko zachorowania na nowotwór.


Promieniowanie UV dzieli się na trzy typy: UVA, UVB i UVC

  • Promieniowanie UVA - stanowi aż 95% całego promieniowania ultrafioletowego, które do nas dociera, jego natężenie jest niezmienne, niezależne od pory dnia czy pory roku. Przenika przez chmury, szyby, przez nasz naskórek. Odpowiedzialne jest za przyspieszenie starzenia się skóry jak i wpływa ono na degradacje czyli zniszczenie włókien kolagenowych i elastynowych przez co skóra traci swoją gęstość, jędrność, wiotczeje i szybciej pojawiają się na niej zmarszczki. Omawiane promieniowanie odpowiedzialne jest również za znamiona barwnikowe, które niestety mają predyspozycje do przeistaczania się w nowotwory skóry.
  • Promieniowanie UVB - stanowi 5% całego promieniowania ultrafioletowego. Jego natężenie jest zmienne w zależności od pory dnia i pory roku, a jego promienie są zatrzymywane przez chmury i szkło. To właśnie ten rodzaj promieniowania jest odpowiedzialny za poparzenia skóry, za nowotwory skóry oraz za opaleniznę, ponieważ stymuluje produkcję melaniny.
  • Promieniowanie UVC - w większości pochłania je warstwa ozonowa atmosfery naszej planety dlatego też nie ma większego wpływu na człowieka w naszej szerokości geograficznej.

Jak uchronić się przed promieniowaniem UV?

Aby ochronić skórę przed niekorzystnym działaniem promieniowania słonecznego stosuje się preparaty zawierające w swoim składzie substancje zwane filtrami, które ze względu na mechanizm działania możemy podzielić na:

  • Fizyczne zwane mineralnymi - nie przepuszczają promieniowania, pozostają na powierzchni skóry, działają na zasadzie mikroskopijnych luster - polega to na tworzeniu fizycznej bariery na skórze, która odbija promienie słoneczne. Chronią przed promieniowaniem UVB oraz częściowo przed promieniami UVA. Należą do nich dwutlenek tytanu i tlenek cynku. Są trochę bardziej kłopotliwe w aplikacji niż filtry chemiczne – wcieranie ich w skórę trwa dłużej i mogą zostawiać na niej białe ślady. Jednak nie musimy czekać aż się wchłoną, działają od razu po nałożeniu. Cechują się większą fotostabilnością – nie tracą swoich właściwości podczas ekspozycji na promienie słoneczne. Są dobrze tolerowane przez skórę, nawilżają ją, ale nie podrażniają. Dlatego filtry mineralne znajdują zastosowanie także u dzieci i kobiet w ciąży, a także dla skór wrażliwych.
  • Chemiczne - pochłaniają promieniowanie. Mają mniejszą cząsteczkę, co pozwala, aby kremy z tym rodzajem filtru były lżejsze, o postaci płynnej lub żelowej. Nie pozostawiają także widocznej białawej powłoki, ponieważ wchłaniają się do naskórka. Przez to, że wnikają w naskórek mogą być częstszą przyczyną uczuleń. Uzyskują aktywność dopiero po 20 minutach od nałożenia i “zużywają“ się po 2-3 godzinach, dlatego powinny być aplikowane częściej. Aby zapewnić naszej skórze najwyższą ochronę powinniśmy wybierać kosmetyki, które w swoim składzie zawierają związki z obu tych grup.

Co oznacza SPF i PA?

Sun Protection Factor, czyli w skrócie SPF jest współczynnikiem określającym, jak długo możemy przebywać na słońcu po zastosowaniu danego preparatu do chwili wystąpienia odczynu skóry, w porównaniu do analogicznego czasu pobytu na słońcu bez jakiejkolwiek ochrony skóry. SPF na butelce z filtrem przeciwsłonecznym oznacza współczynnik ochrony przeciwsłonecznej, który określa, jak długo możesz pozostać na zewnątrz w ciągu dnia i być chronionym przed promieniami UVB powodującymi oparzenia słoneczne (zakładając, że stosujesz krem, przeciwsłoneczny we właściwy sposób). Promienie UVA są również obecne. Niektóre filtry przeciwsłoneczne zawierają ocenę PA + na swoich produktach. Litery „PA”, po których następują znaki plus (PA +, PA ++, PA +++ i PA ++++) na etykiecie, to system ocen opracowany w Japonii, który reprezentuje stopień ochrony UVA oferowany przez produkt. Oznaczenia PA na opakowaniach kremów przeciwsłonecznych:

  • PA+= Pewna ochrona przed promieniowaniem UVA.
  • PA++= Umiarkowana ochrona przed promieniowaniem UVA.
  • PA+++= Wysoka ochrona przed promieniowaniem UVA.
  • PA ++++ = Bardzo wysoka ochrona przed promieniowaniem UVA.

Jaki numer SPF będzie najlepszy?

O tym, że filtry o SPF mniejszym niż 15 są mało skuteczne, utwierdza nas FDA, czyli amerykańska Agencja Żywności i Leków. Zarządzono, że na opakowaniach takich blokerów do opalania musi widnieć informacja o tym, że krem co prawda chroni przed poparzeniem słonecznym, ale nie zapobiega nowotworom ani starzeniu się skóry.


Wszystko zależy od naszej karnacji, stopnia nasłonecznienia, przyzwyczajenia skóry do opalania: im jaśniejsza karnacja, większe nasłonecznienie, tym wyższy filtr SPF. W momencie, w którym cały rok nasza skóra nie miała dostępu do promieni słonecznych, tym bardziej powinniśmy stopniowo przyzwyczajać ją do słońca, niezależnie od rodzaju naszej karnacji. Najlepsze są faktory od wartości SPF 50 czyli tzw. sun blockery, ponieważ zatrzymują one ok. 98% promieniowania. Istnieje również wskaźnik PA ochrony przeciwsłonecznej przeciw promieniom UVA: PA+, PA++ , PA+++, PA++++. Czym więcej plusów widzisz, tym większą ochronę zyskujesz. Używając kremu z tymi dwoma wskaźnikami nie tylko chronisz skórę przed chorobami i poparzeniami, ale również przed starzeniem się.

Jaka ochrona dla dziecka?

Skóra dziecka jest cieńsza i delikatniejsza od skóry osoby dorosłej, dlatego łatwiej u maluszków o poparzenia słoneczne. Co ważne, promieniowanie UV jest niekorzystne dla skóry nie tylko w słońcu, ale również w cieniu. Konieczna jest zatem właściwa ochrona twarzy i ciała dzieci. Zaleca się, aby 20-30 minut przed planowanym wyjściem na promienie słoneczne, zabezpieczyć wrażliwą skórę malców kremem z wysokim filtrem. W sytuacji długotrwałego przebywania na słońcu ważne jest, aby krem systematycznie nanosić, celem utrzymania właściwej ochrony. Kosmetyk przeciwsłoneczny należy zatem aplikować na skórę twarzy i ciała co około 2-3 godziny.

Na co zwrócić uwagę wybierając krem do opalania dla dzieci i niemowląt?

Należy wybierać kosmetyki, które:

  • można stosować od pierwszych dni życia,
  • mają wysoki filtr ochronny UV – dla dzieci i niemowląt, najlepszy będzie SPF 50+,
  • mają wysoki wskaźnik PPD, który stanowi o ochronie przed promieniami UVA i UVB,
  • mają filtry fizyczne (często określane jako mineralne) i chemiczne (wchodzą one jednak w reakcje ze skórą i mogą wywoływać uczulenie),
  • nie mają filtrów przenikających (które przedostają się do krwiobiegu) i parabenów,
  • najwrażliwsze miejsca na ciele, takie jak usta, nos oraz czoło należy pielęgnować preparatami o najwyższym faktorze, celem zapewnienia maksymalnej ochrony.

Pamiętajmy o kilku podstawowych kwestiach!

  • unikaj ekspozycji na słońce szczególnie w godzinach 11:00-15:00,
  • nakładaj filtry również na nos, uszy, usta,
  • nie wszystkie kremy z SPF chronią zarówno przed promieniowaniem UVA i UVB dlatego zwracajmy uwagę, żeby na opakowaniu widniała informacja, że dany preparat ma szerokie spektrum działania lub UVA + UVB,
  • pod wpływem wysiłku fizycznego, pocenia się czy kąpieli stopień ochrony przeciwsłonecznej zmniejsza się, dlatego należy pamiętać o reaplikacji najlepiej co 2-3 godziny,
  • żaden balsam z filtrem do opalania nie zapewni 100% ochrony przed UVB - aby uzyskać wystarczającą ochronę, zaleca się stosowanie fitrów o SPF minimum 30.

Na koniec ku przestrodze!

Skutki zaniedbań możemy zobaczyć na załączonej poniżej rycinie: (jedna część bezpośrednio narażona na promieniowanie UVA, które jest zabójcze dla naszych komórek).

Wydajemy majątek na kremy przeciwstarzeniowe, na kremy wygładzające, na zabiegi medycyny estetycznej a gdybyśmy stosowali filtry i chronili naszą skórę przed negatywnym wpływem czynników zewnętrznych między innymi właśnie promieniowania UV to moglibyśmy te zabiegi odłożyć w czasie albo zupełnie z nich zrezygnować .